Günümüzde gelişen teknoloji ile birlikte telefondan yazışıp, sosyal medya hesaplarından, Facebook, Twitter ya da Instagram gibi dijital ortamlarda yakınlarımızdan, arkadaşlarımızdan haberdar olmaya başladık. Alışverişlerimizi internet üzerinden yapıyoruz.
Hatta artık sosyal medya hesapları üzerinden çok fazla takipçisi olan insanlar satış yapmaya, satış yapmak isteyen firmalar takipçi sayısı çok olan sosyal medya hesaplarına büyük miktarlar karşılığında reklam vermeye, ürünlerini bu yolla tanıtmaya başladılar. Eskiden blogger ve vlogger’lar varken, şimdi Influencer’lar, Youtuber’lar karşımıza çıktı. Ayrıca bir de dinlediğimiz podcastlar var. Hadi benim de en sevdiklerimi söyleyeyim, bir şeyin nasıl yapıldığını anlatan “tutorial”lar, Nilay Örnek gibi “Nasıl Olunur” türü içerikler benim ilgilendiklerim arasında.
Dijital ortamda bir şekilde görsel ve işitsel içerik dünyası olan hesaplar, zamanla ekonomik değeri olan bir varlığa dönüşebilir. Fakat bununla ilgili bugüne kadar Türk hukukunda karşılığını bulan mirasa ilişkin herhangi bir uygulama yoktu.
Yoktu diyorum, çünkü Antalya 4. Sulh Hukuk Mahkemesi’nde bir davacı, karısının trafik kazasında hayatını kaybetmesi üzerine, eşine ait icloud, sosyal medya hesapları, e-mail, ses ve video kayıtlarına ulaşmak için izin istedi ve bunların eşinden kalan malvarlığına dahil olmasını talep etti. Mahkeme bu talebi, Anayasa’nın 20. maddesinde ifadesini bulan “özel hayatın gizliliği”ni ihlal edebileceğini gerekçe göstererek reddetti.
Bunun üzerine davacının, Antalya Bölge Adliye Mahkemesi’nde yaptığı itiraz üzerine, 6. Hukuk Dairesi dijital malvarlığının terekeye dahil olması gerektiğine karar verdi.
Karar şöyle; "Günümüzde bu hesapların reklam gelirleri elde edilen maddi bir karşılığı olan hesaplar halini alabildiği gibi, yine sosyal medya hesaplarının ve dijital para cüzdanlarının bağlı olduğu e-posta hesaplarının da artık kişisel kullanımı aşıp ticari değeri olan dijital mal varlığı kapsamına girmeye başladığı anlaşılmaktadır. Günümüzde dijital mal varlığının yadsınamaz ve göz ardı edilemez bir gerçeklik olduğu, kripto para adı verilen ve uluslararası ödemelerde dahi kullanılmaya başlanmış dijital sistemlerin var olduğu, yine astronomik reklam gelirleri sağlayan sosyal medya hesaplarının gün geçtikçe arttığı, aynı şekilde Youtube ve benzeri dijital platformlarda salt reklam geliri ve hatta ücretli üyelik sistemi ile hizmet veren kanallar oluşturulduğu bir ortamda dijital mal varlığı ve dijital miras ile ilgili olarak yasal bir düzenleme bulunmadığı, bu konuda yasal bir boşluk bulunduğu değerlendirilmiştir.
Sonuç olarak, mahkemece tespit talebi gereğince murisin ölüm tarihi itibarıyla tüm aktif ve pasif mal varlığının tespiti ve bu minvalde dijital mal varlığının terekesine dahil olması gerektiği nazara alınarak dijital terekesinin de tespiti yapılarak araştırma ve inceleme sonucunda bir karar verilmesi gerekirken, ölü kişinin e-posta hesabının özel hayatın gizliliği kapsamında değerlendirilerek talebin reddine karar verilmiş olması hatalı olmuştur.”
Bu noktada karşımıza başka bir şey çıkıyor, bu hesapların çoğu özel ilişkilerinizi de içeren hesaplar yani sırf ekonomik değeri olan içeriklere sahip değil. Hepimiz aynı zamanda bu tür hesaplarda kimsenin görmeyeceği varsayarak yazışmalar yapıyoruz. O halde, Anayasa’nın 20. maddesindeki “özel hayatın gizliliği” ve 22. maddesindeki “haberleşmenin gizliliği” ihlal edilmiş olacak mı?
Diğer taraftan bu durum, aynı zamanda Türk Ceza Kanunu’nun 132. (haberleşmenin gizliliğini ihlal) ve 134. (özel hayatın gizliliğini ihlal) madde bakımından da suç oluşturabilir. Tartışmanın bu yanı zamanla uygulamada çözülecek sanırım.
Ancak, hiç birimiz miras hakkının varlığını göz ardı edemeyiz. Kişinin ekonomik değeri olan dijital varlığı varsa bunun mirasçılarına geçmesi de artık olağan, tıpkı diğer varlıkları gibi...
Av. Aslıhan Gürbüz Sevim
Aralık 2020
Yararlanılan Kaynaklar
Yasemin Maraşlı Dinç, Ölümden Sonra Sosyal Medya Hesaplarının Hukuki Akıbeti: Dijital Miras, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2018
©Bu sitedeki yazılar, yazarın adı ve site kaynak gösterilmeden kullanılamaz.