6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun ve 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanuna İlişkin Uygulama Yönetmeliği ile şiddete uğrayan veya şiddete uğrama tehlikesi bulunan kadınların, çocukların, aile bireylerinin ve tek taraflı ısrarlı takip mağduru olan kişilerin korunması ve bu kişilere yönelik şiddetin önlenmesi amacıyla alınacak tedbirlere ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir.
6284 sayılı Kanun’da şiddet; kişinin, fiziksel, cinsel, psikolojik veya ekonomik açıdan zarar görmesiyle veya acı çekmesiyle sonuçlanan veya sonuçlanması muhtemel hareketleri, buna yönelik tehdit ve baskıyı ya da özgürlüğün keyfi engellenmesini de içeren, toplumsal, kamusal veya özel alanda meydana gelen fiziksel, cinsel, psikolojik, sözlü veya ekonomik her türlü tutum ve davranış şeklinde tanımlanmıştır.
Aynı evi paylaşsın veya paylaşmasın aile içindeki her bir bireyin bir diğerine uyguladığı şiddet,
Aile bireyi olmasalar bile aynı evde yaşayan kişilerin birbirlerine uyguladıkları şiddet,
Ayrıca aynı evi paylaşsın veya paylaşmasın, resmi nikâh olmaksızın birliktelik yaşayanlar veya nişanlılar, boşanmış kişiler arasında gerçekleşen olaylar da 6284 sayılı Kanun kapsamındadır.
6284 sayılı Kanun ve bu Kanunun alt düzenlemesi olan yönetmelikte koruyucu tedbirler ve önleyici tedbirler olmak üzere iki tür tedbir öngörülmüştür.
Bu yazımızda, yalnızca, koruyucu tedbir kararlarının nasıl ve hangi makam tarafından alınacağına ilişkin genel bilgilere yer verilecektir.
Koruyucu tedbirlere hâkim, bazı koruyucu tedbirlere mülki amir ve hatta gecikmesinde sakınca bulunan hallerde ilgili kolluk amirleri tarafından karar verilebilir.
Koruyucu tedbir kararlarının verilebilmesi için, hangi makam ait olursa olsun, şiddetin uygulandığı hususunda delil veya belge aranmaz. Şiddet mağduru olduğunu iddia eden kişinin beyanı yeterlidir.
Mülki amir tarafından verilebilecek koruyucu tedbir kararları 6284 sayılı Kanunun 3. maddesinde şöyle açıklanmıştır;
1. Kendisine ve gerekiyorsa beraberindeki çocuklara, bulunduğu yerde veya başka bir yerde uygun barınma yeri sağlanması.
2. Geçici maddi yardım yapılması.
3. Psikolojik, meslekî, hukukî ve sosyal bakımdan rehberlik ve danışmanlık hizmeti verilmesi.
4. Hayatî tehlikesinin bulunması hâlinde, ilgilinin talebi üzerine veya re’sen geçici koruma altına alınması.
5. Gerekli olması hâlinde, korunan kişinin çocukları varsa (çalışma yaşamına katılımını desteklemek üzere dört ay, kişinin çalışması hâlinde ise iki aylık süre ile sınırlı olmak kaydıyla, on altı yaşından büyükler için her yıl belirlenen aylık net asgari ücret tutarının yarısını geçmemek ve belgelendirilmek kaydıyla Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bütçesinin ilgili tertibinden karşılanmak suretiyle)
Kreş imkânının sağlanması.
Kolluk amirleri gecikmesinde sakınca bulunduğu takdirde;
1. Bulunduğu yerde veya başka bir yerde uygun barınma yeri sağlanması veya
2. Hayatî tehlikesinin bulunması hâlinde, ilgilinin talebi üzerine veya re’sen geçici koruma altına alınması tedbirlerinin alınmasına karar verebilirler.
Kolluk amirleri, kararlarını takip eden ilk iş günü içinde mülki amirin onayına sunarlar, mülki amir 48 saat içinde kararı onaylamazsa, kolluk amirinin aldığı karar kendiliğinden ortadan kalkar.
Hakim tarafından verilebilecek koruyucu tedbir kararları 6284 sayılı Kanunun 4. maddesinde sayılmıştır;
1. İşyerinin değiştirilmesi.
2. Kişinin evli olması hâlinde müşterek yerleşim yerinden ayrı yerleşim yeri belirlenmesi.
3. 4721 sayılı Türk Medenî Kanunundaki şartların varlığı hâlinde ve korunan kişinin talebi üzerine tapu kütüğüne aile konutu şerhi konulması.
4. Korunan kişi bakımından hayatî tehlikenin bulunması ve bu tehlikenin önlenmesi için diğer tedbirlerin yeterli olmayacağının anlaşılması hâlinde ve ilgiliye yapılacak işlem hakkında bilgi verilerek, rızasına dayalı olarak tanık koruma kapsamında kimlik bilgileri ve diğer bilgi ve belgelerinin değiştirilmesi.
Koruyucu tedbir kararları; tedbir kararı ilgilinin talebi, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı veya kolluk görevlileri ya da Cumhuriyet savcısının başvurusu üzerine verilir. Yönetmelikte mülki amir ve hâkim tarafından koruyucu tedbir kararlarının re’sen verilebileceği de belirtilmiştir. Ayrıca şiddet uygulandığını veya şiddet tehlikesini bilen herkes ihbarda bulunabilir.
Tedbir kararları en çabuk ve en kolay ulaşılabilecek yer hâkiminden, mülkî amirden ya da kolluk biriminden talep edilir. Buradaki hakimden anlaşılması gereken, aile mahkemesi hakimidir.
Tedbir kararı ilk seferinde en çok 6 ay için verilebilir. 6 ayın sonunda, şiddet veya şiddet uygulanma tehlikesinin devam edeceğinin anlaşılırsa resen (kendiliğinden), korunan kişinin ya da Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı veya kolluk görevlilerinin talebi üzerine tedbirlerin süresinin veya şeklinin değiştirilmesi, bu tedbirlerin kaldırılması veya aynen devam etmesi kararı alınabilir.
Gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde ilgili kolluk birimi tarafından verilen tedbir kararı şiddet uygulayana bir tutanakla derhal tebliğ edilir.
Bu tedbir kararlarına itiraz mümkündür. Kararın yüze okunmasından (tefhim) ya da tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde, bu karara karşı, aile mahkemesine, tedbir kararı lehine veya aleyhine verilen taraflar ya da Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından itiraz edilebilir. İtiraz üzerine bir hafta içinde yetkili aile mahkemesi tarafından karar verilir. İtiraz üzerine verilen kararlar kesindir.
Sonuç olarak şiddet mağduru ya da şiddet mağduru olabilecek kadın, çocuk ve aile bireyleri ya da ısrarlı takibe maruz kalanlar, 6284 sayılı Kanun ve alt mevzuatı kapsamında kendileri hakkında tedbir kararı alınmasını istemek hakkına sahiptir.
Son söz, hiç kimsenin, hiç bir kadının yukarıda anlatılan tedbirlere yaşamı boyunca gerek duymaması umuduyla…
Avukat Aslıhan Gürbüz Sevim
Ekim 2020
Yararlanılan kaynaklar:
H. Kübra Ercoşkun Şenol, Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun Üzerine Bir İnceleme, ASOS 5. Uluslararası Hukuk Sempozyumu, https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/742616
Necla Öztürk, Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanunun Getirdiği Bazı Yenilikler ve Öneriler, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2017, https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/283776
©️Bu sitedeki yazılar, yazar adı ve site kaynak gösterilmeden kullanılamaz.