Kamu ihaleleri, kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanılmasını sağlamak amacıyla belirli kurallar çerçevesinde yürütülmektedir. Bu sürecin düzenli işlemesi ve hukuka uygunluğunun sağlanması için Kamu İhale Kurumu (KİK) yetkilendirilmiştir. KİK, ihale sürecindeki işlemleri denetleyerek hukuka aykırı uygulamaları önlemekle yükümlüdür. Ancak yine de ihale sürecinde hukuka aykırı işlemler meydana gelebilir ve bu durumlarda yargı yoluna başvurulabilir.
Şikâyet Usulü
Şikâyet Başvurusu Nedir?
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53. maddesine göre, ihale sürecinde idare tarafından yapılan işlemlerin hukuka uygunluğunu denetleme görevi Kamu İhale Kurumu’na aittir. Bu kapsamda, ihalenin başlangıcından sözleşmenin imzalanmasına kadar olan süreçte hukuka aykırı bir durumun tespit edilmesi hâlinde, ilgili kişiler şikâyet başvurusunda bulunabilirler.
Şikâyet başvurusu öncelikle ihaleyi gerçekleştiren idareye yapılmalıdır. Hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle hak kaybına uğradığını düşünen adaylar, istekliler veya istekli olabilecekler, 4734 sayılı Kanun’da belirtilen usul ve şekil kurallarına uygun olarak şikâyet başvurusu yapabilirler.
Başvuru Süreleri
4734 sayılı Kanun, şikâyet başvuruları için farklı süreler öngörmektedir:
Pazarlık usulü ihalelerde (21. maddenin b. ve c. fıkraları kapsamında): 5 gün
Diğer ihalelerde: 10 gün
Bu süreler, hukuka aykırılığın farkına varıldığı veya varılmış olması gereken tarihten itibaren işlemeye başlar.
İdarenin Şikâyet Başvurusuna Yanıt Süresi
4734 sayılı Kanun’un 55. maddesine göre, idare, şikâyet başvurusunu inceleyerek 10 gün içinde gerekçeli bir karar almalıdır. Bu karar, şikâyetçi ile diğer aday veya isteklilere 3 gün içinde bildirilmelidir.
İdare, şikâyet başvurusuna süresi içinde yanıt vermezse, başvuru sahibi zımni ret ilkesi gereği başvurusunun reddedildiğini kabul ederek bir sonraki aşama olan itirazen şikâyet yoluna başvurabilir.
Şikâyet Üzerine Alınabilecek Kararlar
İdare, şikâyet başvurusu üzerine yaptığı inceleme sonucunda gerekçeli olarak aşağıdaki kararlardan birini alabilir:
İhalenin iptali:
İhale sürecinin devam etmesine engel oluşturacak ve düzeltici işlemle giderilemeyecek hukuka aykırılıklar tespit edilirse ihale iptal edilir.
Düzeltici işlem belirlenmesi:
Hukuka aykırılığın düzeltme yoluyla giderilebileceği durumlarda, ihale sürecinin kesintiye uğramasına gerek kalmaksızın düzeltici işlem uygulanmasına karar verilir.
Tekliflerin hazırlanmasını veya işin gerçekleştirilmesini etkileyebilecek maddi veya teknik hataların veya eksikliklerin bulunması hâlinde, idare ihale dokümanında düzeltme yaparak son başvuru veya ihale tarihini bir defaya mahsus olmak üzere erteleyebilir.
Ancak, bu hatalar veya eksiklikler ilanda da yer alıyorsa, 26. maddeye göre işlem tesis edilir.
Başvurunun reddi:
Başvurunun süre, usul ve şekil kurallarına uygun olmaması,
Usulüne uygun olarak sözleşmenin imzalanmış olması,
Şikâyete konu işlemlerde ihalenin iptalini veya düzeltici işlem belirlenmesini gerektirecek hukuka aykırılığın tespit edilememesi hâllerinde başvuru reddedilir.
İtirazen Şikâyet
İtirazen Şikâyet Nedir?
İtirazen şikâyet, idareye yapılan şikâyet başvurusu sonucunda alınan kararın uygun bulunmaması veya idarenin süresi içinde karar almaması hâllerinde Kamu İhale Kurumu’na (KİK) yapılan başvurudur.
İhalenin iptali kararlarından sadece aşağıdakiler hakkında itirazen şikâyette bulunulabilir:
Şikayet başvurusu üzerine idare tarafından şikayet dilekçesinin kayıtlara alındığı tarih veya sonrasında herhangi bir nedenle idare tarafından alınan iptal kararları.
İtirazen şikayet üzerine Kurul tarafından başvurunun reddine veya düzeltici işlem belirlenmesine karar verildikten sonra idare tarafından alınan iptal kararları.
Başvuru Süresi
İtirazen şikâyet başvurusu için genel olarak 10 günlük bir süre öngörülmüştür. Süre, aşağıdaki durumlara göre belirlenir:
İdarenin süresi içinde karar almaması hâlinde: Karar verme süresinin bitimini izleyen günden itibaren 10 gün
Alınan kararın uygun bulunmaması hâlinde: Kararın başvuru sahibine bildirimini izleyen günden itibaren 10 gün
İhalenin iptali kararlarına karşı: 5 gün
İtirazen Şikâyet Üzerine Alınabilecek Kararlar
Kamu İhale Kurulu, itirazen şikâyet başvurusunu değerlendirerek aşağıdaki kararlardan birini verebilir:
İhalenin iptali:
İhale sürecinin devam etmesine engel oluşturacak ve düzeltici işlemle giderilemeyecek hukuka aykırılık tespit edilirse, ihale iptal edilir.
Düzeltici işlem belirlenmesi:
Hukuka aykırılığın düzeltme yoluyla giderilebileceği durumlarda, düzeltici işlem uygulanmasına karar verilir.
Başvurunun reddi:
Başvurunun süre, usul ve şekil kurallarına uygun olmaması,
Usulüne uygun olarak sözleşmenin imzalanmış olması,
Hukuka aykırılığın tespit edilememesi hâllerinde başvuru reddedilir.
Kamu İhale Kurumu, kamu ihalelerinin hukuka uygun yürütülmesini sağlamak amacıyla bağımsız bir idari otorite olarak faaliyet göstermektedir. KİK’in kararları, ihale sürecinin düzenli ve adil bir şekilde yürütülmesini sağlarken, hukuka aykırılıkların giderilmesi için etkin bir mekanizma sunar.
Ancak, KİK kararlarının idari yargı denetimine tabi olması, hukukun üstünlüğü ilkesinin korunması açısından büyük önem taşır. Bu nedenle, ihale taraflarının KİK kararlarına karşı yargı yoluna başvurma hakkı bulunmaktadır ve bu hak, hukuki güvencenin sağlanması açısından gereklidir.
Faydalı olsun umarım.
Av.Arb.Aslıhan GÜRBÜZ SEVİM
Şubat 2025
Yararlanılan Kaynaklar
Comments